แนะนำเครื่องปลูก

 


วัสดุปลูกที่ใช้ในการขยายพันธุ์และปลูกพืช

            พอพูดถึงวัสดุปลูกต้นไม้แล้วทุกคนน่าจะนึกถึงดินเป็นอันดับแรก แต่ว่านอกจากดินแล้ว ยังมีวัสดุปลูกต้นไม้อีกหลายอย่าง ที่เราจะมาแนะนำกันในวันนี้เพื่อเป็นแนวทางให้ท่านเลือกใช้วัสดุปลูกชนิดอื่นๆ ตามความเหมาะสม เพราะการปลูกต้นไม้/พืชบางชนิด หากเลือกใช้เครื่องปลูกที่ไม่ใช่ดินจะดูแลจัดการได้ง่ายกว่า เช่น การปลูกในโรงเรือน ในวงบ่อหรือกระถาง การปลูกไม้แขวน/รากอากาศ หรือการปลูกระบบไฮโดรโปนิก เพราะง่ายต่อการจัดการ และวัสดุปลูกจะมีความสะอาด ปราศจากโรคสะสม การปลูกพืชโดยใช้วัสดุอื่นแทนดินนั้นเรียกว่า media culture หรือ substrate culture เป็น การปลูกพืชในวัสดุที่เป็นอันตรายต่อพืช ทั้งนี้วัสดุปลูกไม่จำเป็นต้องมีปริมาณธาตุอาหารที่เพียงพอต่อพืช แต่ควรมีคุณสมบัติในการถ่ายเทและอุ้มน้ำได้ดี รวมถึงยังสามารถค้ำจุนต้นและยึดรากพืชได้ดี  และวัสดุที่เราจะมาแนะนำในวันนี้คือ



กาบมะพร้าวหรือมะพร้าวสับ

         เป็นวัสดุปลูกที่ได้มาจากมะพร้าว มีน้ำหนักเบา สามารถเก็บความชื้นได้ดี เหมาะสำหรับใช้เป็นวัสดุปลูก ถ้าผสมไปในดิน จะช่วยให้มีช่องว่างในดิน ต้นไม้เจริญเติบโตดี เหมาะสำหรับ กิ่งชำไม้ผล  แต่ต้องระวังเรื่องเชื้อรา ก่อนใช้ถ้าแช่น้ำเอาไว้ได้ก่อนจะดีกว่าเพราะพร้าวบางอย่างจะมีสารแทนนิน บากคนเรียกว่ายาง แช่น้ำแล้วน้ำจะมีสีแดงๆ บางคนพอแช่น้ำแล้วก็จะผสมยากันเชื้อราลงไปด้วย เพราะมะพร้าวเก็บความชื้นได้ดีมีโอกาสเป็ยเชื้อราสูง

ขนาดของกาบมะพร้าวก็มีหลายขนาดให้เราเลือกตามชนิดของพืช และลักษณะการดูแลปลูกเลี้ยง เช่น

1.มะพร้าวสับละเอียด (สับหน้าโม่) สับเล็กแต่ยังมีขนาดใหญ่บกว่า ขุยมะพร้าว เหมาะสับหรับปลูกไม้กระถางขนาดเล็ก 

2.กาบมะพร้าวสับขนาด 1x1 ซม.(สับละเอียด) เหมาะสำหรับปลูกไม้กระถาง หรือนำไปผสมดินปลูกจะเข้ากับดินผสมได้ดี 

3. กาบมะพร้าวสับขนาด 2.5x2.5 ซม. (สับเล็ก) เหมาะสำหรับปลูกต้นไม้ที่มีกระถางขนาดตั้งแต่ 15 นิ้วขึ้นไป หรือนำไปผสมดินปลูกต้นไม้ขนาดใหญ่ หรือวงบ่อ

4. กาบมะพร้าวสับขนาดใหญ่ (สับใหญ่) เหมาะสำหรับปลูกต้นไม้ขนาดใหญ่ รองก้นหลุมก้นกระถาง

5. กาบมะพร้าวสับ แบบเศษหัว-ท้าย เหมาะสำหรับรองกันกระถาง หรือเป็นวัสดุที่นิยมเอามาปลูกกล้วยไม้
 


 



ซีโอไลท์ (Zeolite) 

         เป็นแร่ภูเขาไฟที่ได้จากการเย็นตัวลงของหินเดือดหรือลาวา  เป็นผงละเอียดสีเทาอมเขียวอมฟ้า สามรถละลายน้ำได้ดี มีแร่ธาตุสำคัญคือซิลิก้า ซึ่งเป็นแร่ที่มีรูพรุนคล้ายฟองน้ำ มีความสามารถในการดูดซับน้ำและธาตุอาหาร รวมทั้ง กลิ่น ก๊าซ  และสารพิษได้ดี ทำให้ดินซุยพรุ่น และช่วยให้ดินอุ้มน้ำได้มากขึ้น ซีโอไลท์ ทำให้ปุ๋ยเคมีละลายตัวช้าลง (Slow release Fertilizer) โดยเฉพาะธาตุอาหารที่ระเหยได้ง่ายอย่างธาตุไนโตรเจน (ยูเรีย) ซีโอไลท์ จะดูดซับธาตุอาหารเอาไว้แล้วค่อยๆปลดปล่อยให้พืชอย่างช้าๆ ทำให้ไม่เปลืองปุ๋ยและลดการสูญเสียธาตุอาหาร  ทำให้พืชมีระยะเวลาได้รับธาตุอาหารนานขึ้น และซีโอไลท์จะค่อยๆ สลายตัวและจะปล่อยแคลเซียม แมกนีเซียม, เหล็ก, โพแทสเซียม(K),  แมงกานีส และธาตุอาหารอื่นๆ ให้พืช
 


เวอร์มิคูไลท์ (vermiculite)

         เป็นแร่ไมก้าที่ขยายตัวเพิ่มขึ้นจากการผ่านความร้อน มีน้ำหนักเบา ไม่ละลายน้ำ สามารถอุ้มน้ำได้ 3-4 แกลลอนต่อลูกบาศก์ฟุต มีการแลกเปลี่ยนประจุบวกได้สูงแล้วปลดปล่อยออกมาทีละน้อย ประกอบด้วยธาตุแมกนีเซียมและโพแทสเซียมมากพอที่จะให้กับพืชทุกชนิด ที่มีจำหน่ายอยู่มีหลายเกรด ตามขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง การนำมาใช้ไม่ควรอัดแน่นขณะเปียกจะทำให้รูพรุนเสียไป


 




พัมมิส หรือ พูไมส์(pumice)

     เป็นแร่ภูเขาไฟที่ได้จากการเย็นตัวลงของหินเดือดหรือลาวา  สีเหลือง น้ำตาล หรือ ขาวขุ่นๆ  ประกอบด้วยซิลิคอนไดออกไซด์และอะลูมิเนียมออกไซด์เป็นส่วนมาก ช่วยทำให้วัสดุชำโปร่งขึ้น ระบายน้ำได้ดี ลอยน้ำได้ น้ำหนักเบา



 




เพอร์ไลท์ (perlite)

        เพอร์ไลท์ธรรมชาติยังไม่เหมาะที่จะใช้เป็นวัสุดปลูก จะต้องนำไปเ ผ่านการบดและสภาพความร้อนสูงถึง 760 องศาเซลเซียสก่อน เป็นซิลิกาสีขาวอมเทาได้มาจากลาวาของภูเขาไฟ ผ่านการบดและสภาพความร้อนสูงถึง จึงขยายตัวพองเหมือนฟองน้ำ มีน้ำหนักเบา มีการยุบตัวน้อย  สามารถอุ้มน้ำได้ 3-4 เท่า ไม่มีธาตุอาหารพืชและไม่สามารถแลกเปลี่ยนประจุบวกได้

 



ร็อควูล (rockwool)

         เป็นวัสดุที่ได้มาจากการหลอมหินชนิดต่างๆ ที่อุณหภูมิ 1,200 องศาเซลเซียส แล้วนำมาปั่นจนเป็นเส้นใย มีความสามารถดูดน้ำได้ปริมาณมาก มีการนำมาใช้หลายรูปแบบเช่น แท่ง ชิ้น เม็ด แผ่น ทรงสี่เหลี่ยมลูกบาศก์

 




สแฟกนัมมอส (sphagnum moss) หรือมอสขาว

       เป็นซากพืชที่ขึ้นตามหนองบึง หรือเป็นส่วนที่ยังมีชีวิตอยู่มาทำให้แห้ง มีน้ำหนักเบา สามารถอุ้มน้ำได้สูงถึง 10-20 เท่า เป็นวัสดุที่ค่อนข้างสะอาด มีแร่ธาตุอาหารน้อย นิยมนำมาใช้ปลูกกล้าไม้ที่เล็กๆ หรือเก็บความชื้นให้กับรากและกิ่งขณะทำการขนส่ง จัดเป็นวัสดุที่ใช้ได้ดีกับต้นกล้ามีสารยับยั้งการเกิดโรคเน่าคอดินได้ด้วย


 



พีท (peat) พีทมอส

        ได้มาจากซากพืชที่ขึ้นอยู่ในน้ำในสภาพที่สลายตัวไม่สมบูรณ์ จึงขึ้นอยู่กับแหล่งที่มา ซึ่งมีความแตกต่างกันตามสถานที่เกิด ขั้นตอนการสลายตัว แร่ธาตุอาหารและความเป็นกรดด่าง เช่น พีทหรือพีทมอส ได้มาจาก sphagnum สามารถอุ้มน้ำได้มากถึง 15 เท่าของน้ำหนักแห้ง มีความเป็นกรดสูง มีธาตุอาหารอยู่น้อยหรือไม่มีเลย มีการนำมาใช้กันมากในการเพาะเมล็ดทางพืชสวน มีราคาค่อนข้างสูง ถ้าเติมในวัสดุมากอาจทำให้น้ำซึมผ่านได้ยาก



ถ่านหุงข้าว

          ถ่านมีคุณสมบัติที่ไม่เป็นพิษภัยต่อพืชและสัตว์จึงสามารถใช้ทดแทน สารเคมีราคาแพงได้อย่างกว้างขวางและมีประสิทธิภาพไม่แพ้กันทีเดียว ใช้ปรับปรุงดิน  เป็นสาร ถ่านไม้จะมีรูพรุนมากมาย เมื่อใส่ถ่านป่นลงในดินจะช่วยปรับสภาพดินให้ร่วนซุย  อุ้มน้ำได้ดีขึ้นส่งผลให้รากพืชขยายตัวอย่างรวดเร็วช่วยลดการใช้ปุ๋ยเพราะ สมบัติต่าง ๆ ของจุลธาตุที่มีอยู่หลายชนิดในแท่งถ่าน  จะเป็นประโยชน์ให้แก่พืชที่ปลูก แต่ควรระวังขี้เถ้าซึ่งมีฤทธิ์เป็นด่างสูง เพราะพืชก็ไม่ชอบดินที่มีค่าเป็น ด่างสูงควรรักษาค่าเป็นกรดด่างของดินไว้ที่  pH 6.0 – 6.8



 



โฟม/เม็ดโฟม(urea formaldehyde foam)

          เป็นวัสดุสังเคราะห์ที่ย่อยสลายไม่ได้เองตามธรรมชาติ และการทำลายโฟมทำให้เกิดมลพิษในหลายๆด้าน แต่เราสามารถนำโฟมไปใช้รองก้นกระถาง ช่วยประหยัดดิน แต่จะต้องฉีกโฟมออกเป็นชิ้น ๆ ให้ได้ขนาดพอเหมาะเสียก่อน ควรใช้โฟมกับพืชชนิดรากตื้น ไม่ต้องการดินที่แน่นหรือลึกมาก  เพราะโฟมมีน้ำหนักเบามากๆ เนื่องจากมีความโปร่งและรูพรุนอากาศสูง      โฟมสามารถใช้ทดแทนหรือใช้ปนกับกาบมะพร้าวได้ เนื่องจากโฟมจัดเป็นวัสดุโปร่ง ไม่สะสมความชื้น ไม่กักเก็บเชื้อโรคต้นไม้ ไม่ขวางการชอนไชของราก ช่วยพยุงราก ช่วยเพิ่มการระบายน้ำและอากาศ และลดความหนาแน่นของเครื่องปลูก แต่อย่างไรก็ตาม การปลูกต้นไม้ไม่แนะนำให้ใช้โฟมเป็นวัสดุหลักเพียงชนิดเดียว แต่ควรใช้ร่วมกับวัสดุชนิดอื่น

 




ซากชายผ้าหรือรากเฟิน

        ลักษณะคล้ายๆกาบมะพร้าว แต่เมื่อสัมผัสจะนุ่มกว่า รากเฟินตัดแผ่นสามารถเก็บความชื้นได้ดี แต่ว่าหายากและมีราคาแพง ซากชายผ้าสับ เป็นวัสดุที่ได้จากเนื้อของเฟินกระเช้าสีดา (เฟินหัว) ชายผ้าสีดาที่ตายแล้ว ควรใช้ชายผ้าที่ยังไม่ผุพัง เปื่อย มีอายุการใช้งานยาวนาน อย่างน้อย 3 ปี การอุ้มน้ำค่อนข้างดีมาก เนื้อละเอียดพอเหมาะกับการยืดเกาะของรากไม่หยาบหรือละเอียดเกินไปรากสามารถ ยืดเกาะได้ง่ายและกักเก็บปุ๋ยไว้ในวัสดุได้ดี ไม่เป็นพิษต่อเฟินที่เลี้ยง แต่ปัจุบันนี้กระเช้าสีดาตามธรรมชาติเรื่มหายากทำให้ราคาค่อนข้างแพง


 



ทราย (sand)

               ได้มาจากการผุพังของหินชนิดต่างๆ กลายเป็นหินก้อนเล็กๆ จึงมีน้ำหนักมาก ไม่มีแร่ธาตุอาหาร ไม่สามารถแลกเปลี่ยนประจุบวกได้ จึงมีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ เก็บความชื้นได้ไม่ดี แต่มีความอยู่ตัวสูง ระบายน้ำได้ดี ทรายมีอยู่ 2 อย่าง คือ 1.ทรายที่ใช้ทั่วไป หรือเรียกว่าทรายหยาบ/ทรายแม่น้ำ เหมาะสำหรับนำมาใช้ผสมวัสดุปลูก กับอีกชนิอคือทรายละเอียดซึ่งมีการระบายน้ำไม่ดี จึงไม่เหมาะนำมาใช้ในการปลูกพืช

 




 หินหรือกรวด

          สามารถนำมาใช้ปลูกต้นไม้ที่ไม่ชอบน้ำเยอะได้ เช่น หน้าวัว หรือกล้วยไม้รองเท้านารี เพื่อให้พืชใช้เป็นที่ยึดเกาะ ประคองรากและลำต้น

 




ขุยมะพร้าว (coconut dust)

        ได้มาจากการแยกเส้นใยมะพร้าวออกจากเปลือกของผล เป็นขุยๆละเอียดประมาณเม็ดทราย มีน้ำหนักเบา สามารถอุ้มน้ำได้มาก มีความสะอาดพอสมควร การถ่ายเทอากาศดี มีความยืดหยุ่นตัวดีไม่อัดแน่นง่าย มีส่วนประกอบของธาตุโพแทสเซียมอยู่ด้วย สามารถนำมาใช้เป็นวัสดุสำหรับตอนกิ่ง และผสมกับทรายหยาบเป็นวัสดุเพาะเมล็ดได้ดี แต่ไม่ค่อยมีธาตุอาหาร และต้องระวังเรื่องเชื้อรา



ฟองน้ำหรือใยสังเคราะห์

          นิยมใช้กันในการปลูกพืชไฮโดรโพนิกส์ มีลักษณะเป็นเส้นใยซ้อนกันหลายชั้น มีช่องว่างในระหว่างเนื้อมากโปร่ง เบา ดูดซับน้ำได้ดี เหมาะสำหรับรากพืชสามารถยืดเกาะได้ดี ราคาถูก

 




แกลบดำ /ขี้เถ้าแกลบ (Rice Husk Ash)

        ได้จากการเผาแกลบดิบในสภาพเผาไหม้ยังไม่สมบูรณ์เต็มที่ มีน้ำหนักเบา สามารถอุ้มน้ำได้ดี มีความเป็นด่างสูงก่อนนำมาใช้จึงควรล้างด่างออก นิยมนำมาใช้ผสมกับทรายหยาบเป็นวัสดุสำหรับตัดชำได้ดี ถ้าใช้ในกระบะพ่นหมอกสามารถนำมาใช้ได้เลย เพราะมีการพ่นน้ำเป็นประจำจึงไม่มีอันตรายกับพืช



ฟางข้าว

          เป็นผลผลิตพลอยได้ชนิดหนึ่งจากเกษตรกรรม ฟางข้าวที่ได้จากการตัดเก็บตอซัง ใช้ทำเป็นวัสดุคลุมดินสำหรับรักษาความชุ่มชื้นของดิน และใช้คลุมดินแก้ปัญหาดินเค็ม ช่วยปรับโครงสร้างของดิน ที่เป็นกรดหรือเป็นด่าง ให้เกิดความสมดุล ฟางอุดมสมบูรณ์ไปด้วยแร่ธาตุต่างๆ เช่น แคลเซียม ฟอสฟอรัส และไนโตรเจน ฯลฯ ถ้าหากเรานำฟาง ไปคลุมดิน จะทำให้พืชผัก เจริญเติบโต แข็งแรง ทนต่อศัตรูพืชได้เป็นอย่างดี ช่วยรักษา หน้าดินเก็บความชื้นให้แก่ดิน ใช้เป็นวัสดุสำหรับการเพาะเห็ดฟาง



เม็ดดินเผา (Hydro Clay)

           ได้จากการเผาดินเหนียวที่อุณหภูมิ 1,100 องศาเซลเซียส มีความพรุน สูง การระบายอากาศดีมาก ไม่ทำปฎิกิริยาทางเคมีกับธาตุอาหารพืชคงทนมาก นิยมนำมาใช้วัสดุกรอง เป็นวัสดุปลูก แต่มีราคาสูง อุ้มน้ำได้น้อย มีน้ำหนักมาก


 



 อิฐมอญทุบ

        ขนาดประมาณ l.5 - 3.0 เชนติเมตร เพราะสามารถเก็บความชื้นได้ดีและมีความคงทน สูง เย็น การระบาย อากาศ-น้ำดี ราคาถูก เหมาะสำหรับกระบองเพชรหรือหน้าวัว หรืออิฐมาญชิ้นใหญ่ใช้ปิดรูก้นกระถาง

 

เปลือกไม้ชิ้นเล็กๆ (shredded bark and wood shavings) และเปลือกสน

        เปลือกไม้ชิ้นเล็กๆ ได้มาจากการตัดป่นเปลือกไม้หรืออุตสาหกรรมไม้แปรรูป จึงมีราคาไม่แพง น้ำหนักเบา การสลายตัวช้า คงทน อาจพบมีสารที่สะสมอยู่ในเนื้อไม้ที่เป็นพิษออกมาบ้างเช่นแทนนิน เรซิน ฟีนอล จึงควรหมักไว้ก่อนนำมาใช้  ส่วนเปลือกสนสดนั้นต้องนำมาขจัดน้ำมันออก่อนนำมาปลูกต้นไม้ แต่ถ้าเป็นเปลือกสนสำเร็จรูปที่ขายตามท้องตลาดนั้นสามารถนำมาปลูกเลี้ยงต้นไม้ได้เลย


 



 ใบไม้แห้ง

เช่น ใบมะขาว ใบไผ่ ใบก้ามปู ต้องหมักกับมูลวัวหรือีเอ็มก่อนจึงจะนำมาใช้ได้ หากใช้ใบสดๆไม่ได้หมักก่อนอาจทำให้เป็นเชื้อราได้


 



แกลบดิบหรือเปลือกข้าว

         เป็นวัสดุที่ได้จากการสีเปลือกข้าว น้ำหนักเบา ย่อยสลายตัวง่ายเมื่อถูกน้ำ หาได้ง่าย ราคาถูก มีสภาพสะอาดพอสมควร มีการระบายน้ำและการถ่ายเทอากาศได้ดี จึงนิยมนำมาใช้เป็นส่วนผสมของวัสดุปลูก

           

…………………………………………………………………………………………………

Save